استفاده از تجارت الکترونیک برای صادرات کالا، با توجه به توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات، به خصوص اینترنت، تحول چشمگیری ایجاد کرده است. ظهور تجارت الکترونیک یکی از مهم ترین دستاوردهای این تحول است که با در هم شکستن مرزهای جغرافیایی، مسیرهای جدیدی برای صادرات فراهم کرده است. استفاده از آن، علاوه بر کاهش هزینه های عملیاتی، امکان دسترسی سریع و آسان به بازار های جهانی را نیز فراهم می‌سازد. آسان مشاور در این مقاله، روش‌های مختلف استفاده از تجارت الکترونیک، مزایا، چالش‌ها و راهکارهای بهینه سازی آن را بررسی می کند.
استفاده از تجارت الکترونیک برای صادرات کالا و ارائه تعاریف
در ابتدا به بررسی تعریف اولیه ای از تجارت و همچنین صادرات کالا می پردازیم.
تجارت الکترونیک
منظور از تجارت الکترونیک (E-Commerce) مجموعه فعالیت های تجاری است که از طریق بسترهای الکترونیکی و به ویژه اینترنت انجام می‌گیرد. این فعالیت ها، خرید و فروش کالا و خدمات، تبادل اطلاعات تجاری، خدمات پس از فروش و سایر فرآیندهای مرتبط با تجارت را شامل می‌شود.
صادرات کالا
صادرات عبارت است از فروش کالا یا خدمات به کشورهای دیگر. این فرآیند معمولاً مراحل متعددی مانند بازاریابی بین‌المللی، تهیه مجوزهای قانونی، حمل‌ونقل بین‌المللی و امور گمرکی را شامل می‌شود.
اهمیت استفاده از تجارت الکترونیک در صادرات
عاملی که موجب تحول اساسی در فرآیند صادرات شده است، تجارت الکترونیک می باشد. از مزایای آن می توان به دسترسی آسان به بازارهای جهانی، کاهش هزینه های بازاریابی و فروش، افزایش سرعت معاملات، امکان ارائه خدمات بهتر به مشتریان خارجی و داده محوری و امکان تحلیل دقیق بازارهای هدف اشاره کرد.
معرفی روش های استفاده از تجارت الکترونیک برای صادرات کالا
در این بخش مهم ترین روش های استفاده از تجارت الکترونیک برای صادرات کالا معرفی و تحلیل می شود.
معرفی روش ها
هر یک از این روش های شامل موارد زیر می باشند.
۱. ایجاد وب سایت تخصصی چند زبانه
ایجاد یک وب سایت اختصاصی با محتوای چند زبانه یکی از ابتدایی ترین و مهم ترین روش ها است. این وب سایت باید مواردی از جمله معرفی شرکت و محصولات، اطلاعات تماس و خدمات پشتیبانی، امکانات خرید آنلاین یا درخواست استعلام قیمت، گواهینامه ها و مجوزهای صادراتی و درگاه پرداخت بین المللی را شامل شود.
۲. استفاده از پلتفرم‌های (کسب و کار به کسب و کار) B2B بین المللی
پلتفرم‌هایی مانند Alibaba، امکان ارتباط مستقیم میان تولید کنندگان و خریداران عمده بین المللی را فراهم می‌کنند. شرکت‌ها می‌توانند با ایجاد پروفایل حرفه ای در این دسته از پلتفرم ها به معرفی محصولات خود، مذاکره با خریداران خارجی، انجام سفارش گیری و پیش فروش بپردازند.
۳. بهره گیری از شبکه های اجتماعی
ابزارهای قدرتمندی برای برندینگ، بازاریابی و تعامل با مشتریان بالقوه خارجی وجود دارد که می توان به شبکه هایی مانند LinkedIn، Instagram، Facebook و YouTube اشاره کرد. در صادرات مواردی نظیر انتشار ویدئو های معرفی محصول، تبلیغات هدفمند برای کشور یا منطقه خاص و تعامل مستقیم با واردکنندگان و نمایندگان فروش اهمیت زیادی دارند.
۴. فروش از طریق بازارهای جهانی آنلاین (Marketplaces)
پلتفرم هایی مانند Amazon، eBay، Etsy و Walmart Marketplace برای فروش مستقیم به مصرف کنندگان در کشورهای مختلف بسیار مؤثر واقع می‌شوند. استفاده از این پلتفرم ها مستلزم رعایت استانداردهای بین المللی کیفیت و بسته بندی، انتخاب روش‌های ارسال مطمئن و سریع و ارائه خدمات پس از فروش است.
۵. بازاریابی دیجیتال بین المللی
استفاده از ابزارهای دیجیتال که در ذیل به آن اشاره می‌شود، در بازاریابی بین المللی کاربرد دارد.
- SEO و بهینه سازی موتورهای جستجو به زبان‌های مختلف.
- تبلیغات گوگل ادز (Google Ads) با مشخص‌سازی گروه‌های جغرافیایی.
- بازاریابی ایمیلی برای مشتریان بالقوه.
- بازاریابی محتوا برای ارتقاء آگاهی برند.
- استفاده از فناوری‌های پرداخت الکترونیکی بین‌المللی.
درگاه های پرداخت معتبری مانند PayPal و Checkout وجود دارند که می توان برای تسهیل پرداخت مشتریان خارجی استفاده کرد. همچنین، در برخی بازارها امکان تسویه با رمزارزها مزیت رقابتی محسوب می‌شود.
۶. استفاده از خدمات لجستیکی دیجیتال
پلتفرم هایی مانند DHL eCommerce، FedEx Cross Border و Aramex علاوه بر امکان رهگیری آنلاین، به طور خودکار هزینه های حمل و هماهنگی های لجستیکی را محاسبه می‌کنند.
چالش های صادرات کالا از طریق تجارت الکترونیک
همانطور که در ابتدای مقاله اشاره شد، تجارت الکترونیک مزایایی را به همراه دارد. اما در کنار مزایای مطرح شده و فرصت‌های فراوانی که تجارت الکترونیک ایجاد می‌کند، چالش‌هایی نیز وجود دارد؛ که شامل موارد زیر می باشند.
۱. مسائل حقوقی و گمرکی
قوانین صادرات و واردات، محدودیت ها و مالیات ها از کشوری به کشور دیگر متفاوت است و شرکت ها باید نسبت به این گونه قوانین باید آگاهی کامل از آن داشته باشند.
۲. تفاوت های فرهنگی
متفاوت بودن سلیقه مشتریان، سبک ارتباطات، و انتظارات خریداران در کشورهای مختلف ممکن است منجر به مشکلاتی در ارتباطات یا بازاریابی شود.
۳. اعتماد سازی و پرداخت
ایجاد اعتماد در مشتری خارجی در تجارت الکترونیک بین المللی، بسیار مهم است. از راهکار های مؤثر در این زمینه می توان به شفافیت، ارائه گواهینامه ها و سیستم های امن پرداخت اشاره کرد.
۴. موانع فنی
دلایلی نظیر عدم آشنایی با فناوری‌های نوین، مشکلات در طراحی وب سایت چند زبانه، یا ضعف در امنیت اطلاعات ممکن است مانع رشد صادرات الکترونیکی شود.
راهکارهای بهینه سازی صادرات از طریق تجارت الکترونیک
در ادامه به اقداماتی در جهت افزایش بهره وری در صادرات از طریق تجارت الکترونیک، اشاره می‌شود.
۱. آموزش و توانمند سازی منابع انسانی
در راستای توانمند سازی منابع انسانی، آموزش تخصصی در حوزه های بازاریابی دیجیتال، زبان انگلیسی تجاری و تکنولوژی های تجارت الکترونیک برای پرسنل ضروری است.
۲. دریافت مشاوره های تخصصی
تجارت الکترونیک مانند هر فعالیت دیگری ریسک هایی دارد که با استفاده از مشاوران بین المللی و شرکت های خدمات صادراتی می‌توان ریسک ها را کاهش داد.
۳. رعایت استانداردهای بین المللی
با رعایت استانداردهای بسته بندی، گواهی های کیفیت و ثبت برند بین المللی می توان اعتماد خریداران خارجی را افزایش داد.
۴. بهینه سازی تجربه کاربری وب سایت
وب سایت باید دارای سرعت بارگذاری مناسب، زبان‌های مختلف و امکان تعامل ساده با کاربر باشد.
۵. پیگیری و تحلیل داده‌ها
استفاده از ابزارهای آنالیتیکس مانند Google Analytics به شرکت‌ها کمک می‌کند تا علاوه بر شناسایی رفتار کاربران خارجی، راهبردهای خود را اصلاح کنند.
نمونه های موفق صادرات از طریق تجارت الکترونیک
شرکت‌های چینی: بسیاری از شرکت های کوچک و متوسط چینی با عضویت در Alibaba توانسته‌اند محصولات خود را در کشورهای مختلف صادر کنند. آن‌ها با رعایت اصول بازاریابی دیجیتال و قیمت رقابتی، بازار جهانی را تسخیر کرده‌اند.
برندهای ایرانی موفق: برندهایی مانند زعفران سحرخیز یا فرش کاشان با طراحی سایت‌های چندزبانه و فعالیت در شبکه‌های اجتماعی توانسته‌اند علاوه‌بر معرفی محصولات خود به مشتریان خارجی، صادرات را افزایش دهند.
تجارت الکترونیک به عنوان ابزاری نوین و قدرتمند، فرصت های بی نظیر و قابل توجهی برای توسعه صادرات کالا فراهم کرده است. امکان شناسایی بازارها، تعامل با مشتریان جهانی و گسترش صادرات به شکل هوشمندانه از طریق وب سایت های تخصصی، پلتفرم های بین المللی، شبکه های اجتماعی، و بازاریابی دیجیتال وجود دارد. با این حال، موفقیت در شناسایی موثر روش های استفاده از تجارت الکترونیک برای صادرات کالا نیازمند دانش فنی، شناخت بازارهای هدف، رعایت استانداردهای بین المللی و پایبندی به اصول اعتماد سازی است. کشورهایی که بتوانند این ظرفیت ها را فعال کنند، در تجارت جهانی نقش برجسته تری ایفا خواهند کرد.
