🕓 آخرین بروزرسانی: ۱۴۰۴/۰۶/۲۶
طرح احداث فارم پرورش گوسفند داشتی یکی از ایده های جذاب سرمایه گذاری در بخش پرورش دام است که می تواند سودآوری قابل توجهی داشته باشد. در این طرح با ایجاد یک واحد پرورش گوسفندان مولد (میش های داشتی) و بهره گیری از روش های علمی جدید، می توان درآمد پایدار و رشد اقتصادی خوبی را تجربه کرد. سرمایه گذاری در این طرح، علاوه بر تأمین بخشی از نیاز گوشت جامعه، به تولید محصولات جانبی مانند پشم و شیر نیز کمک می کند. چنین کسب و کاری به دلیل دوره بازگشت سرمایه کوتاه و سود دهی فارم گوسفند داشتی، توجه بسیاری از سرمایه گذاران را جلب کرده است. در ادامه، آسان مشاور به بررسی جزئیات نحوه پیاده سازی این طرح می پردازد.
طرح احداث فارم پرورش گوسفند داشتی و کاربرد آن در صنعت
اجرای چنین پروژه ای در مقیاس صنعتی می تواند تحول مثبتی در زنجیره تأمین محصولات دامی ایجاد کند. یک واحد پرورش گوسفند داشتی که با رعایت اصول علمی و مدیریتی اداره شود قادر است نیاز مستمر کشتارگاه ها و صنایع فرآوری گوشت را به صورت پایدار تأمین کند. همچنین پشم حاصل از گوسفندان داشتی به عنوان ماده اولیه در صنایع نساجی استفاده می شود و از شیر تولیدی نیز می توان در فرآورده های لبنی خاص بهره گرفت. این طرح احداث با رویکرد صنعتی، استفاده بهینه از منابع را ممکن می سازد و بهره وری را نسبت به روش های سنتی دامداری افزایش می دهد. در نتیجه، این کسب و کار به عنوان حلقه ای مهم در حوزه صنعت دامپروری و صنایع غذایی کشور نقش آفرینی می کند.
معرفی گوسفند داشتی
گوسفند داشتی اصطلاحی در دامپروری است که به گوسفندانی اطلاق می شود که با هدف اصلی تولید مثل و افزایش تعداد بره ها پرورش داده می شوند، نه صرفاً برای پروار و کشتار فوری. در این روش، دامدار گله ای بزرگ شامل تعداد زیادی میش ( گوسفند ماده ) به همراه چند قوچ ( گوسفند نر ) را نگهداری می کند. تمرکز پرورش دهنده بر این است که هر میش در سال حداکثر تعداد بره ممکن را به دنیا بیاورد. به همین دلیل، معمولاً از نژادهای پربازده و چندقلوزا در این سیستم استفاده می شود تا تعداد بره های تولیدی افزایش یابد. علاوه بر فروش بره ها به عنوان منبع اصلی درآمد، محصولات جانبی مانند پشم و شیر گوسفند نیز برای دامدار منفعت اقتصادی دارند.
اهمیت در صنعت
پرورش گوسفندان داشتی ( Sheep Farming ) یک فعالیت استراتژیک در صنعت کشاورزی و دامپروری به شمار می رود. این کسب و کار با افزایش تولید گوشت قرمز، به تأمین امنیت غذایی کشور کمک می کند و وابستگی به واردات گوشت را کاهش می دهد. از سوی دیگر، توسعه مزارع گوسفند داشتی باعث رونق صنایع جانبی مانند تولید خوراک دام, خدمات دامپزشکی و صنعت نساجی می شود. این طرح اشتغال زایی قابل توجهی در مناطق روستایی ایجاد می کند و به ارتقای معیشت دامداران کمک می کند. در مجموع، گسترش پرورش گوسفند داشتی هم زمان با تأمین نیاز صنعت به مواد اولیه (گوشت، پشم و شیر)، موجب رشد اقتصادی و پایداری بیشتر زنجیره تأمین این محصولات می شود.
کد آیسیک و کد تعرفه گمرکی مرتبط
- کد آیسیک مرتبط با گوسفند گوشتی (دامپروری) : ۰۱۲۱۵۱۲۳۰۷
- کد تعرفه گمرکی مرتبط با نژادهای مختلف گوسفند : ۰۱۰۴۱۰
مراحل راه اندازی فارم پرورش گوسفند داشتی
برای احداث یک فارم موفق، باید مراحل مشخصی را به صورت گام به گام طی کرد. داشتن نقشه راه روشن از ابتدای طرح تا بهره برداری نهایی، ریسک ها را کاهش می دهد و شانس موفقیت پروژه را افزایش می بخشد. در ادامه معرفی فرآیند راه اندازی این نوع فارم ارائه شده است.
معرفی گام به گام
راه اندازی این کسب و کار مستلزم طی کردن مراحل متعددی از مرحله ایده و طرح اولیه تا بهره برداری نهایی است. در ادامه ۱۰ گام اساسی تشریح شده اند که رعایت آن ها به احداث موفق این واحد دامپروری و دستیابی به نتایج دلخواه کمک می کند.
۱. بررسی تقاضا و تحلیل بازار هدف
در گام نخست، کارآفرین باید وضعیت تقاضای گوشت و محصولات گوسفندی را در منطقه هدف خود بررسی کند. مطالعه بازار شامل شناسایی میزان مصرف سرانه گوشت قرمز، روندهای قیمتی و شناخت رقبا می شود. با تحلیل بازار هدف می توان حجم تولید بهینه را بر اساس نیاز واقعی تعیین کرد و بخش های پرتقاضای بازار (مانند فروش به قصابی ها، صنایع بسته بندی یا صادرات) را شناسایی کرد.
۲. نگارش طرح اولیه
پس از بررسی بازار، تدوین طرح اولیه کسب و کار آغاز می شود. در این مرحله باید تمامی جنبه های فنی و مالی پروژه در قالب یک طرح توجیهی جامع جمع آوری شود. طرح اولیه شامل برآورد ظرفیت تولید، محاسبه هزینه های ثابت و جاری، پیش بینی درآمد فروش و تحلیل سود و زیان پروژه است. نگارش دقیق این برنامه به تصمیم گیری بهتر در مراحل بعدی و جذب منابع مالی و اخذ مجوزها کمک می کند.
۳. اخذ مجوزهای لازم
در این مرحله، سرمایه گذار باید مجوزهای قانونی و اداری لازم برای احداث مزرعه را از مراجع ذی‌صلاح اخذ کند. با مراجعه به سازمان های مربوطه مانند سازمان جهاد کشاورزی، اداره دامپزشکی و اداره محیط زیست، درخواست صدور مجوزهای مورد نیاز ثبت می شود. دریافت مجوز تأسیس واحد دامپروری, پروانه بهره برداری و سایر تأییدیه های بهداشتی و زیست محیطی برای شروع فعالیت ضروری است.
۴. تأمین منابع مالی
در گام چهارم، تأمین سرمایه مورد نیاز برای پیاده سازی طرح اهمیت دارد. سرمایه گذار براساس برآوردهای طرح کسب و کار، میزان منابع مالی لازم را تعیین می کند. سپس اقدام به فراهم کردن این منابع از طریق گزینه های مناسب مانند، تأمین بخشی از بودجه به صورت سرمایه شخصی، جذب شریک سرمایه گذار یا اخذ تسهیلات بانکی می نماید. تهیه یک برنامه مالی مستند و ارائه طرح به بانک ها یا سرمایه گذاران بالقوه می تواند در جلب منابع کافی مؤثر باشد. مدیریت صحیح نقدینگی در این مرحله تضمین می کند که پروژه در میانه راه با کمبود منابع مالی مواجه نشود.
۵. انتخاب مکان مناسب
یکی از عوامل کلیدی موفقیت این واحد، انتخاب محل مناسب برای احداث مزرعه است. سرمایه گذار باید زمینی را برگزیند که دسترسی آسان به جاده، بازار فروش و منابع خوراک دام داشته باشد. همچنین اقلیم منطقه باید با پرورش گوسفند سازگار باشد؛ مناطقی با آب و هوای معتدل و مرتعی غنی برای چرا اولویت دارند. وجود زیرساخت هایی نظیر آب، برق و راه دسترسی در زمین مورد نظر، هزینه های راه اندازی را کاهش می دهد.
۶. تهیه تجهیزات، تأسیسات و زیرساخت های لازم
در این مرحله، سرمایه گذار باید تمامی تجهیزات مورد نیاز مزرعه را فراهم کند. ساخت یا تجهیز ساختمان ها و آغل های ویژه نگهداری دام را آغاز می کند و محوطه مزرعه را نیز حصارکشی می کند. همچنین تجهیزاتی نظیر آبشخورها، آخورهای خوراک دهی، سیستم های تهویه و ماشین آلات جا به جایی خوراک را تهیه کرده و نصب می نماید. علاوه بر این، زیرساخت هایی مانند برق رسانی، تأمین آب و سیستم دفع فاضلاب نیز باید به طور کامل راه اندازی شوند.
۷. تأمین نیروی انسانی
پس از آماده‌سازی زیرساخت‌ها، تأمین نیروی انسانی ماهر برای اداره مزرعه ضروری است. سرمایه‌گذار در این گام به استخدام کارگران و متخصصان مورد نیاز اقدام می‌کند. برای یک فارم گوسفند داشتی، حضور یک دامپزشک یا کارشناس دامپروری جهت نظارت بر سلامت و تغذیه گله بسیار مفید خواهد بود. همچنین سرمایه‌گذار باید به تعداد کافی چوپان‌ها و کارگران ماهر برای شیردوشی، خوراک‌دهی و نظافت جایگاه‌ها استخدام کند. آموزش اولیه نیروهای تازه‌وارد در زمینه مدیریت گله، جیره غذایی گوسفند داشتی و بهداشت دام، بهره‌وری کار را در آینده افزایش می‌دهد.
۸. فعالیت آزمایشی
پیش از آغاز بهره برداری کامل تجاری، سرمایه گذار یک دوره فعالیت آزمایشی در مقیاس کوچک اجرا می کند. در این مرحله، تعداد محدودی گوسفند وارد مزرعه می شوند تا فرآیندهای عملیاتی ارزیابی گردند. پرورش دهنده شیوه های تغذیه، برنامه واکسیناسیون و مدیریت روزمره را به صورت عملی می آزماید و نقاط ضعف و قوت سیستم را شناسایی می کند. این دوره آزمایشی فرصتی ایجاد می کند تا هرگونه مشکل یا نقص در تجهیزات، فرآیندها یا روش های مدیریتی پیش از گسترش گله برطرف شود.
۹. نظارت و کنترل کیفیت
با آغاز به کار مزرعه، نظارت دقیق بر تمامی جنبه های پرورش برای حفظ کیفیت و بهره وری ضروری است. دامدار باید به صورت روزانه وضعیت سلامت دام ها، میزان خوراک مصرفی و شرایط بهداشتی جایگاه ها را کنترل کند. ثبت داده ها و شاخص های کلیدی مانند نرخ زاد و ولد، وزن گیری بره ها و میزان تولید شیر کمک می کند تا عملکرد واحد ارزیابی شود. همچنین برنامه های واکسیناسیون دوره ای و بازرسی های دامپزشکی باید به طور منظم انجام شوند. نظارت مستمر و تحلیل اطلاعات به مدیر مزرعه امکان می دهد نقاط قابل بهبود را شناسایی کرده و در جهت رفع مشکلات اقدام کند.
۱۰. راه اندازی تجاری و ارزیابی مستمر
در مرحله پایانی، فارم به ظرفیت کامل خود می رسد و فعالیت تجاری به طور رسمی آغاز می شود. فروش بره ها، شیر و سایر محصولات طبق برنامه شروع شده و طرح رسماً به مرحله درآمدزایی وارد می شود. مدیر مزرعه باید به صورت دوره ای عملکرد مالی و عملیاتی واحد را ارزیابی کند و نتایج را با اهداف تعیین شده مقایسه نماید. تحلیل گزارش های فروش، هزینه ها و شاخص هایی مانند سود پرورش گوسفند داشتی امکان شناسایی انحراف ها از برنامه را فراهم می سازد. بر اساس نتایج این ارزیابی ها، در صورت لزوم تغییراتی در راهبردها یا فرآیندها اعمال می شود تا کسب و کار در مسیر رشد و بهبود مداوم باقی بماند.
در مجموع، اجرای گام به گام مراحل فوق تضمین می کند که مزرعه پرورش گوسفند داشتی با کمترین ریسک ممکن راه اندازی شود. مدیریت برنامه ریزی شده از مرحله امکان سنجی تا بهره برداری نهایی، احتمال موفقیت طرح را به میزان قابل توجهی افزایش می دهد. سرمایه گذاران می توانند با دریافت مشاوره از تیم آسان مشاور از دانش و تجربه متخصصان این حوزه بهره‌مند شوند و کسب و کار خود را با اطمینان بیشتری توسعه دهند.
بررسی فرآیند پرورش گوسفند داشتی
پس از راه اندازی مزرعه و تأمین گله مولد، روند پرورش گوسفند داشتی آغاز می شود. این فرآیند یک چرخه مداوم از تغذیه مناسب، جفت گیری برنامه ریزی شده، مراقبت های دامپزشکی و پرورش بره های متولد شده را شامل می شود. مدیریت صحیح و علمی در هر مرحله از پرورش، سلامت گله و رشد مطلوب بره ها را تضمین می کند.
فرآیند پرورش
مراحل اصلی این فرآیند، از انتخاب و آماده سازی میش ها و قوچ های مولد گرفته تا مراقبت از بره ها و عرضه نهایی، در ادامه به ترتیب شرح داده شده اند. رعایت توالی این مراحل به دامدار کمک می کند تا تمامی جنبه های پرورش را تحت کنترل داشته باشد و از رشد بهینه گله اطمینان حاصل کند.
۱. تأمین دام های مولد و انتخاب نژاد مناسب
نخستین گام در پرورش دام، تهیه میش ها و قوچ های مولد با کیفیت و انتخاب نژاد مناسب است. دامدار باید نژادهایی را برگزیند که با شرایط آب و هوایی منطقه سازگار بوده و خصوصیات ژنتیکی مطلوبی مانند چندقلوزایی، سرعت رشد بالا و تولید شیر کافی داشته باشند. برای مثال در ایران نژادهای پربازده مانند افشاری یا رومانوف مورد توجه قرار گرفته اند. تهیه دام های مولد سالم و واکسینه شده از مراکز معتبر یا پرورش دهندگان خوش نام اهمیت زیادی دارد.
۲. تغذیه و مدیریت جیره
تغذیه صحیح، پایه و اساس موفقیت در پرورش گوسفند داشتی است. میش های مولد باید پیش از جفت گیری و در دوره آبستنی جیره متعادل و سرشار از مواد مغذی دریافت کنند تا در سلامت کامل بمانند و توان تولید بره های سالم را داشته باشند. ترکیب جیره شامل علوفه خشک (مانند یونجه و کاه)، کنسانتره دانه های غلات (جو، ذرت و سویا) و مواد معدنی و ویتامینه است که بر اساس نیازهای هر دوره تنظیم می شود. دسترسی دائم به آب تمیز و کافی نیز الزامی است. مدیریت جیره غذایی باید به گونه ای باشد که میش ها در وضعیت بدنی مناسب نگه داشته شوند.
۳. بهداشت و واکسیناسیون
حفظ سلامت گله داشتی مستلزم رعایت دقیق اصول بهداشتی و اجرای برنامه منظم واکسیناسیون است. دامدار باید طبق تقویم دامپزشکی تمامی واکسن های ضروری را در زمان مقرر به دام ها تزریق کند. علاوه بر واکسیناسیون، ضدعفونی دوره ای آغل ها و تجهیزات، کنترل انگل ها و رعایت بهداشت آب و خوراک از وظایف مهم است. معاینه منظم دام ها توسط دامپزشک برای شناسایی سریع بیماری های احتمالی و درمان به موقع آنها ضرورت دارد.
۴. جفت گیری و مدیریت تولید مثل
برنامه ریزی صحیح برای جفت گیری میش ها تضمین می کند که بیشترین تعداد بره در سال متولد شود. معمولاً فصل جفت گیری را طوری تنظیم می کنند که تولد بره ها در زمان مساعد (مثلاً اواخر زمستان یا اوایل بهار) رخ دهد. برای هر گروه حدود ۳۰ تا ۵۰ میش یک قوچ سالم و نیرومند اختصاص می یابد تا تمامی میش ها در دوره فحلی بارور شوند. دامدار باید پیش از فصل جفت گیری به تغذیه تقویتی (فلشینگ) میش ها و قوچ ها بپردازد تا آمادگی بدنی مناسبی داشته باشند.
۵. مراقبت در دوره آبستنی و زایمان
میش های آبستن نیاز به مراقبت ویژه در طول دوره بارداری (حدود ۵ ماه) دارند. تغذیه آن ها باید تقویت شود و جیره حاوی انرژی و پروتئین کافی برای رشد جنین باشد. دامدار فضای آرام و تمیزی برای زایمان (آغل زایمان) فراهم می کند و نزدیکی زمان زایش، میش ها را تحت نظر قرار می دهد. در صورت بروز مشکل هنگام زایمان (مانند سخت زایی), باید به میش کمک شود یا دامپزشک مداخله کند. پس از زایمان، ضدعفونی ناف بره ها و اطمینان از خوراک دهی اولیه (خوردن آغوز توسط بره) بسیار مهم است.
۶. پرورش و تغذیه بره های تازه متولد شده
بره های تازه متولد شده در هفته های اول زندگی به مراقبت نزدیک نیاز دارند. تغذیه با آغوز مادر در ساعات ابتدایی پس از تولد، سیستم ایمنی بره را تقویت می کند. بره ها باید در محیطی گرم و تمیز نگهداری شوند تا خطر سرماخوردگی یا عفونت کاهش یابد. اگر مادری شیر کافی نداشته باشد یا بره ای یتیم بماند، دامدار با شیر مصنوعی (پودر شیر مخصوص بره) و بطری، تغذیه کمکی را انجام می دهد. طی ۲ تا ۳ هفته نخست، بره ها علاوه بر شیر به تدریج با خوراک جامد (علوفه نرم و کنسانتره آردی) آشنا می شوند.
۷. جداسازی بره ها، مدیریت شیر و عرضه نهایی
پس از آنکه بره ها به سن مناسب رسیدند، فرآیند جدا کردن آنها از شیر مادر انجام میشود. در این زمان، میش ها دوباره آماده جفت گیری می شوند و دامدار بره های از شیر گرفته را یا وارد مرحله پرواربندی کرده یا روانه فروش می کند. بره های نر مازاد برای فروش به بازار یا کشتارگاه عرضه می شوند و بره های ماده برگزیده به عنوان جایگزین در گله نگهداری خواهند شد. پشم گوسفندان نیز در فصل مناسب چیده شده و به فروش می رسد که منبع درآمد جانبی محسوب می شود. همچنین دامدار می تواند بخشی از شیر میش ها را پس از سیر شدن بره ها بدوشد و برای تولید لبنیات محلی به کار گیرد.
در کل، این فرآیند یک چرخه پیوسته و مرتبط از فعالیت ها است که هر بخش آن بر بخش بعدی تأثیر می گذارد. پرورش دهنده با اجرای دقیق هر یک از مراحل ذکر شده می تواند نرخ زاد و ولد گله را افزایش دهد، تلفات را کاهش دهد و کیفیت بره های تولیدی را بهبود بخشد. نتیجه نهایی، تولید محصولاتی سالم و پرتقاضا در بازار خواهد بود که سودآوری مطلوب این کسب و کار را تضمین می کند. پایبندی به اصول علمی در کل فرآیند، موفقیت بلند مدت واحد را رقم خواهد زد.
بررسی تجهیزات و تأسیسات احداث فارم پرورش گوسفند داشتی
برای راه اندازی موفق این فارم، تهیه و نصب تجهیزات مناسب از اهمیت بالایی برخوردار است. در مرحله احداث و همچنین طی روند پرورش، وجود زیرساخت ها و ابزارهای استاندارد به بهبود راندمان و کاهش هزینه ها کمک می کند. از محل نگهداری دام ها گرفته تا سیستم های خوراک دهی و بهداشت، تمامی اجزای مزرعه باید به طور هماهنگ تجهیز شوند.
لیست تجهیزات
تجهیزات مورد نیاز در یک مزرعه گوسفند داشتی را می توان به چند بخش کلی مانند امکانات نگهداری دام (شامل جایگاه ها و حصارکشی)، سیستم های تغذیه و آبرسانی، تأسیسات کنترل محیط (تهویه، گرمایش و سرمایش) و ملزومات بهداشتی و دامپزشکی تقسیم کرد. هر یک از این بخش ها نقش مهمی در حفظ سلامت دام ها و افزایش بهره وری مزرعه ایفا می کنند. در ادامه، مهم‌ترین تجهیزات و زیرساخت های لازم برای این واحد را به تفکیک معرفی می کنیم.
۱. ساختمان ها و حصارکشی
محل نگهداری گوسفندان باید شامل ساختمان ها و بهاربندهای مناسب باشد. احداث آغل های سرپوشیده برای محافظت دام در برابر سرما، گرما و بارندگی ضروری است. کف آغل ها ترجیحاً بتنی با شیب ملایم جهت خروج پساب و مدفوع طراحی می شود و بستر کافی (کاه یا پوشال) برای راحتی دام ها فراهم می گردد. حصارکشی محوطه چرا با فنس های مقاوم، از فرار یا حمله شکارچیان جلوگیری می کند.
۲. آبخوری ها و تأمین آب
تأمین آب پاک و کافی برای گوسفندان در تمام مدت ضروری است. در سطح مزرعه باید آبخوری های خودکار یا نیمه خودکاری نصب شود که همیشه آب تازه در اختیار دام قرار دهند. این آبخوری ها می توانند شناوردار باشند تا با مصرف آب توسط دام، به صورت خودکار پر شوند. جنس آبخوری ها بهتر است فلزی یا پلاستیکی مقاوم باشد و طوری طراحی شوند که شستشو و ضد عفونی آنها آسان باشد. علاوه بر آبخوری ها، وجود منبع آب مطمئن و لوله کشی مناسب در سراسر مزرعه اهمیت دارد.
۳. آخورها و تجهیزات خوراک دهی
برای تغذیه بهینه گوسفندان، استفاده از آخورهای مناسب و تجهیزات خوراک دهی ضروری است. آخورها (معلف‌ها) باید به تعداد و طول کافی در آغل نصب شوند تا همه میش ها به خوراک دسترسی همزمان داشته باشند. آخورهای فلزی گالوانیزه یا چوبی با طراحی مناسب که از پرت خوراک جلوگیری کنند، گزینه خوبی هستند. همچنین می توان از تجهیزات مکانیزه مانند واحدهای خوراک ریزی خودکار یا علوفه خردکن برای آماده سازی جیره استفاده کرد. وجود دستگاه علوفه خردکن یا میکسر، امکان تهیه مخلوط یکنواختی از علوفه و کنسانتره را فراهم می کند.
۴. سیستم تهویه و تنظیم دما
گوسفندان نسبت به تهویه نامناسب و تجمع گازهای مضر (آمونیاک) حساس هستند، بنابراین نصب سیستم تهویه کارآمد در آغل ها الزامی است. دریچه ها و پنجره های قابل تنظیم به خروج هوای آلوده و ورود هوای تازه کمک می کنند. در فصول سرد، استفاده از وسایل گرمایشی ایمن برای تأمین دمای مطلوب توصیه می شود. همچنین در مناطق خیلی گرم، بهره گیری از پنکه های سقفی یا مه پاش جهت خنک سازی محیط اهمیت دارد. وجود دماسنج و رطوبت سنج در سالن ها به دامدار امکان می دهد شرایط محیطی را پایش کرده و در صورت نیاز اقدامات لازم را انجام دهد.
۵. ملزومات دامپزشکی و بهداشت
هر مزرعه دامپروری باید به ملزومات کافی برای امور دامپزشکی و بهداشتی مجهز باشد. وجود یک اتاق یا فضای مجزا برای قرنطینه دام های بیمار یا تازه وارد به گله ضروری است. جعبه کمک های اولیه دامپزشکی شامل داروهای رایج، وسایل تزریق، مواد ضد عفونی کننده و تجهیزات پانسمان همیشه باید در دسترس باشند. رعایت بهداشت فردی کارکنان ( پوشیدن لباس کار، چکمه و ضدعفونی دست ها ) نیز به عنوان جزئی از تجهیزات نرم‌افزاری به پیشگیری از شیوع بیماریها در واحد کمک می‌کند.
۶. تجهیزات شیردوشی و نگهداری شیر
در صورتی که برنامه بهره برداری از شیر میش ها در مزرعه وجود داشته باشد، باید تجهیزات مربوط به شیردوشی نیز فراهم شوند. استفاده از دستگاه شیردوش ثابت یا پرتابل مخصوص گوسفند، فرآیند دوشش را سریع تر و بهداشتی تر می کند. این دستگاه ها با پمپ خلأ و لاین های شیر طراحی شده اند که متناسب با اندازه پستان گوسفند هستند. پس از دوشش، شیر جمع‌آوری‌شده باید از صافی عبور داده شود و در ظروف استیل یا مخازن سردکننده نگهداری گردد تا تازگی و کیفیت آن حفظ شود.
۷. انبار و سیلوهای ذخیره خوراک
برای تضمین تغذیه پیوسته گله، داشتن فضای مناسب جهت ذخیره علوفه و خوراک کنسانتره حیاتی است. یک انبار سرپوشیده خشک برای نگهداری یونجه، کاه و سایر علوفه خشک در نظر گرفته می شود تا از باران و رطوبت در امان باشند. سیلوهای زمینی یا سیلوی عمودی (سیلوی ذرت) برای ذخیره خوراک آبدار یا سیلوکردن ذرت و سایر علوفه سبز کاربرد دارند. همچنین مخازن یا کیسه های بزرگ برای انبار کردن کنسانتره و مواد مکمل ضروری هستند. در طراحی انبار خوراک، باید تهویه مناسب برای جلوگیری از کپک زدگی و امکان جا به جایی آسان خوراک پیش بینی شود.
در انتها، تجهیز کامل مزرعه با کلیه امکانات ذکر شده پیش نیاز دستیابی به بالاترین راندمان در پرورش گوسفند است. هرگونه کوتاهی در فراهم کردن زیرساخت های مناسب می تواند بهره وری را کاهش دهد و هزینه های عملیاتی را افزایش دهد. بنابراین سرمایه گذار باید از همان ابتدای کار بودجه کافی برای تأمین تجهیزات حیاتی این طرح دامپروری در نظر بگیرد. تجربه نشان داده است که هزینه کردن برای تجهیزات استاندارد و مدرن، در میان مدت با بهبود سلامت دام ها، کاهش تلفات و افزایش سرعت رشد گله جبران خواهد شد.
بررسی بازار داخلی و خارجی
صنعت پرورش گوسفند در ایران و جهان از جنبه های مختلفی حائز اهمیت است و محصولات آن ( گوشت، پشم و فرآورده های لبنی ) پتانسیل قابل توجهی در هر دو بازار دارند. در داخل کشور، گوشت گوسفند همواره بخش مهمی از سبد پروتئینی خانوارهای ایرانی بوده و تقاضای بالایی دارد، هرچند مشکلات اقتصادی اخیر مصرف سرانه را کاهش داده است. در بازار جهانی نیز به ویژه در کشورهای خاورمیانه، تقاضای زیادی برای گوشت گوسفندی و دام زنده مشاهده می شود. ایران با جمعیت دامی بالا از تولید کنندگان عمده گوشت گوسفند منطقه محسوب می شود اما تولید داخلی به تنهایی پاسخگوی تمام نیاز بازار نیست و فرصت برای توسعه تولید و صادرات وجود دارد.
بازار داخلی
در بازار داخلی ایران، گوشت گوسفند یکی از اقلام پروتئینی پرمصرف محسوب می شود و همواره تقاضای بالایی برای آن وجود دارد. علاوه بر این، درآمد پرورش گوسفند داشتی برای بسیاری از دامداران روستایی یکی از منابع اصلی معیشت به شمار می رود. گرچه رشد هزینه های خوراک دام و نوسانات قیمت گوشت در سال های اخیر حاشیه سود دامداران را تحت فشار قرار داده، اما سرمایه گذاران تلاش کرده اند با مدیریت علمی هزینه ها را کنترل کنند. در سال های اخیر، فارم های صنعتی گوسفند داشتی در حال افزایش هستند و با بهره گیری از نژادهای برتر و جیره های بهینه، هزینه تمام شده تولید را کاهش داده اند.
پیش بینی رشد بازار داخلی و عوامل آن
در سال های آینده انتظار می رود بازار داخلی گوشت گوسفند رشد متعادلی را تجربه کند. افزایش جمعیت و روند شهر نشینی می تواند تقاضای پروتئین حیوانی را بالا نگه دارد. از سوی دیگر، اجرای طرح های بهبود نژاد و حمایت دولتی از دامداران ( از طریق پرداخت یارانه خوراک یا اعطای تسهیلات ) می تواند عرضه داخلی را تقویت کند. بهبود قدرت خرید مردم نیز عاملی تعیین کننده در رونق بازار گوشت گوسفند خواهد بود. در مجموع، پیش بینی می شود که با مدیریت صحیح تولید و بازار، توازن بهتری بین عرضه و تقاضای داخلی برقرار گردد و رشد پایدار این صنعت ادامه یابد.
بازار خارجی طرح مرتبط با احداث فارم پرورش گوسفند داشتی
در عرصه خارجی، گوشت و دام زنده گوسفندی یکی از کالاهای مهم تجارت کشاورزی در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا به شمار می رود. کشورهای حاشیه خلیج فارس هر ساله صدها هزار رأس دام زنده ( به ویژه گوسفند ) را برای تأمین نیاز بازار خود وارد می کنند. بخش عمده این واردات از کشورهایی مانند استرالیا, نیوزیلند و بخشی نیز از آسیای میانه تأمین می شود. ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی و فرهنگ مشترک غذایی با این کشورها می تواند سهم بیشتری در بازار صادرات دام زنده و گوشت حلال داشته باشد.
پیش بینی رشد بازار خارجی و عوامل آن
بازار جهانی گوشت گوسفند در دهه آینده رشد ملایمی را نشان خواهد داد. افزایش جمعیت در کشورهای در حال توسعه و رشد درآمد سرانه در آسیا و آفریقا منجر به بالارفتن تدریجی تقاضا برای گوشت قرمز ( به ویژه گوشت گوسفند ) می شود. در عین حال، محدودیت منابع آبی و مراتع در برخی کشورهای صادرکننده سنتی ( مانند استرالیا ) می تواند عرضه جهانی را تحت تأثیر قرار دهد. این شرایط فرصتی برای تولید کنندگان جدید ایجاد می کند تا وارد بازار شوند. عوامل سیاسی مانند توافقات تجاری منطقه ای و بهبود روابط اقتصادی نیز در تسهیل صادرات دام و گوشت مؤثر خواهند بود. در مجموع، پیش بینی می شود بازار خارجی این حوزه در سال های آینده پویا باقی بماند و سرمایه گذاری در تولید صادرات محور توجیه پذیر باشد.
تحلیل SWOT مرتبط با طرح
یکی از ابزارهای مفید برای ارزیابی همه جانبه یک کسب و کار، تحلیل SWOT است که به بررسی نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها می پردازد. با استفاده از این تحلیل، سرمایه گذار می تواند تصویر روشنی از وضعیت طرح خود به دست آورد و برای تقویت مزایا، رفع کاستی ها، بهره گیری از فرصت های بیرونی و مقابله با مخاطرات احتمالی برنامه ریزی کند.
۱. نقاط قوت
طرح پرورش گوسفند داشتی از چند جهت دارای نقاط قوت قابل توجه است. نخست، تقاضای مستمر بازار برای گوشت گوسفند و فرآورده های آن پشتوانه مطمئنی برای فروش محصولات فراهم می کند. دوم، سرعت تکثیر گوسفندان بالاست (هر میش می تواند سالانه یک تا دو بره تولید کند و در نژادهای چندقلوزا حتی بیشتر)، بنابراین رشد گله نسبتاً سریع اتفاق می افتد و بازده سرمایه گذاری مطلوبی حاصل می شود. سوم، گوسفند حیوانی است که قابلیت چرا در مراتع فقیر و تغذیه با خوراک متنوع را دارد؛ این ویژگی به دامدار امکان می دهد از منابع خوراک بومی و ارزان قیمت حداکثر استفاده را بکند. چهارم، محصولات جانبی مانند پشم و شیر گوسفند نیز می توانند به عنوان جریان های درآمدی تکمیلی عمل کنند.
۲. نقاط ضعف
از جمله نقاط ضعف این کسب و کار می توان به هزینه ها و ریسک های ذاتی آن اشاره کرد. نخست، وابستگی گوسفندان به خوراک با کیفیت باعث می شود نوسانات قیمت علوفه و کنسانتره تأثیر مستقیمی بر هزینه های پرورش داشته باشد. هر گونه افزایش شدید در قیمت خوراک، می تواند سود دامدار را کاهش دهد. دوم، حساسیت گوسفندان به بیماری ها و تلفات احتمالی یک چالش است؛ بیماری های واگیردار یا شیوع انگل ها قادرند در صورت عدم کنترل به موقع، خسارات جدی به گله وارد کنند. سوم، پرورش گوسفند کاری تمام وقت و پر زحمت است و نیاز به نیروی کار مجرب دارد؛ کمبود نیروی ماهر یا غیبت نظارت کافی می تواند بهره‌وری را کاهش دهد. چهارم، دوره بازگشت سرمایه در مقایسه با برخی رشته های دامپروری (مثلاً مرغداری صنعتی) طولانی تر است و دامدار باید سرمایه خود را برای مدت طولانی تری در گردش نگاه دارد.
۳. فرصت‌ها
چندین فرصت مهم پیرامون طرح پرورش گوسفند داشتی وجود دارد که می تواند رشد و سودآوری آن را افزایش دهد. نخست، روند رو به رشد تقاضا برای پروتئین حیوانی در بازارهای داخلی و منطقه ای فرصتی برای افزایش تولید و عرضه گوشت گوسفند فراهم می کند. دوم، حمایت های دولتی از بخش دامپروری، می تواند شرایط سرمایه گذاری در پرورش گوسفند را بهبود بخشد. سوم، پیشرفت های علمی در حوزه اصلاح نژاد و تغذیه دام این امکان را ایجاد کرده که نژادهای جدید پربازده (مثلاً چندقلوزا) معرفی شوند و راندمان تولید در این واحدها بالا رود. چهارم، بازار صادراتی کشورهای همسایه برای دام زنده و گوشت حلال یک فرصت بالقوه ارزشمند است؛ در صورت کسب استانداردهای بهداشتی لازم، دامداران ایرانی می توانند از این بازار پرسود بهره مند شوند.
۴. تهدیدها
چند عامل تهدید کننده نیز در کمین این کسب و کار قرار دارند که باید مورد توجه قرار گیرند. نخست، خشکسالی ها و تغییرات اقلیمی می تواند تولید علوفه داخلی را کاهش داده و قیمت خوراک را شدیداً بالا ببرد؛ این مسأله حاشیه سود دامداران را تهدید می کند. دوم، شیوع بیماری های دامی ( مانند طاعون نشخوارکنندگان کوچک یا تب برفکی ) در سطح گسترده می تواند تلفات سنگینی به گله ها وارد کند و یا منجر به محدودیت های قرنطینه ای و منع جابه‌جایی دام شود. سوم، واردات بی رویه گوشت قرمز با قیمت ارزان می تواند بازار دامداران داخلی را تحت فشار قرار دهد و قدرت رقابت آنها را کم کند. چهارم، نوسانات اقتصاد کلان و تورم بر هزینه های پرورش ( از قیمت خوراک گرفته تا دستمزد کارگر ) تأثیرگذار است و عدم ثبات اقتصادی برنامه ریزی بلند مدت دامدار را دشوار می سازد.
شاخص های مالی و اقتصادی
برآورد شاخص های همچین طرحی به عوامل متعددی، از جمله ظرفیت گله، تکنولوژی به کار رفته، قیمت روز نهاده ها و سطح مکانیزاسیون وابسته است. این شاخص ها به سرمایه گذار تصویر روشنی از میزان سرمایه اولیه، هزینه های ثابت و جاری، سودآوری و زمان بازگشت سرمایه ارائه می دهند. در ادامه به بررسی برخی از شاخص های مرتبط با این طرح می پردازیم.
ظرفیت پرورش سالیانه : حدود ۵۰۰ رأس یا بیشتر در واحدهای بزرگ
سطح سرمایه گذاری ثابت: ۱۰۰ میلیارد ریال
نرخ برابری دلار: ۹۰,۰۰۰ تومان
بازده داخلی: ۲۵ درصد
هزینه ماشین آلات، تأسیسات و تجهیزات: ۶۵ میلیارد ریال
تعداد نیروی انسانی موردنیاز: ۱۵ نفر
درنهایت، این طرح با توجه به مزایای متعدد آن، یکی از گزینه های جذاب سرمایه گذاری در بخش دامپروری است. بررسی شاخص های مالی نیز نشان می دهد که در صورت مدیریت علمی و اصولی، این طرح می تواند طی چند سال به نقطه سر به سر برسد و پس از آن حاشیه سود قابل قبولی را نصیب سرمایه گذار کند. علاوه بر سود مالی، اجرای موفق چنین پروژه ای به تقویت امنیت غذایی کشور و رونق اقتصادی مناطق روستایی کمک می کند. با رعایت این موارد، پرورش این نوع گوسفندان می تواند به یک کسب و کار پایدار، پربازده و ثمربخش برای سرمایه گذاران تبدیل شود.
