🕓 آخرین بروزرسانی: ۱۴۰۴/۰۹/۰۴
طرح تولید خوراک دام به‌عنوان یکی از فعالیت‌های کلیدی در بخش کشاورزی و صنایع وابسته، توجه بسیاری از سرمایه‌گذاران را به خود جلب کرده است. افزایش جمعیت جهان، رشد تقاضا برای محصولات دامی و اهمیت امنیت غذایی، این حوزه را به گزینه‌ای سودآور برای سرمایهگذاری تبدیل کرده است. ایجاد چنین مجموعه‌ای نه‌تنها به بهبود کیفیت تغذیه دام کمک میکند بلکه می‌تواند ارزش افزوده بالایی نیز ایجاد نماید. سرمایه‌گذاران با ورود به این مسیر علاوه بر سود مالی، به توسعه پایدار در بخش کشاورزی نیز یاری می‌رسانند. در همین راستا، آسان مشاور به‌عنوان همراه حرفه‌ای می‌تواند مسیر برنامه‌ریزی و اجرای این طرح را برای علاقه‌مندان تسهیل کند.
طرح تولید خوراک دام و کاربرد آن در صنعت
خوراک دام به‌عنوان بخش جدایی‌ناپذیر زنجیره تأمین صنایع پروتئینی، نقشی اساسی در تضمین کیفیت و کمیت تولیدات دامی دارد. استفاده از یک طرح تولید دقیق و استاندارد، امکان دسترسی به ترکیبات مغذی با فرمولاسیون کنترل‌شده را فراهم می‌آورد. این موضوع به افزایش راندمان دامداریها کمک میکند و در نتیجه صنعت دامپروری کشور از نظر بهرهوری و کاهش هزینه‌های تغذیه به سطح بالاتری ارتقا می‌یابد.
معرفی خوراک دام
خوراک دام یا Animal Feed شامل مجموعه‌ای از مواد مغذی و مکمل‌ها است که برای رشد، سلامت و بازدهی بهتر دام‌ها تهیه می‌شود. ترکیبات اصلی این محصول معمولاً شامل غلات، کنجالههای گیاهی، پروتئین‌های حیوانی و ویتامینها هستند. این محصول با رعایت استانداردهای بهداشتی و تغذیهای تولید می‌شود تا نیازهای متنوع انواع دام از جمله گاو، گوسفند و طیور را پوشش دهد.
اهمیت در صنعت
این محصول به دلیل نقش حیاتی در صنعت دامپروری، مستقیماً بر کیفیت گوشت، شیر و سایر فرآورده‌های دامی تأثیر می‌گذارد. ارتقای کیفیت تغذیه دام منجر به بهبود بازده اقتصادی و کاهش ضایعات می‌شود. همچنین با توسعه این بخش، زنجیره تأمین مواد غذایی کشور تقویت شده و وابستگی به واردات کاهش می‌یابد. در نتیجه، تولید خوراک دام نه‌تنها در رشد صنعت کشاورزی مؤثر است بلکه سهم بسزایی در امنیت غذایی ملی ایفا میکند.
کد آیسیک و کد تعرفه گمرکی مرتبط
- کد آیسیک خوراک آماده دام: ۱۵۳۱۱۳۲۳۸۰
- کد تعرفه گمرکی خوراک دام ترکیبی: ۲۳۰۹۹۰۱۰
مراحل راه اندازی واحد تولید خوراک دام
راه‌اندازی یک مجموعه فعال در زمینه خوراک دام نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، تخصیص منابع مناسب و اجرای گام‌به‌گام است. این فرآیند شامل بررسی شرایط بازار، آماده‌سازی زیرساخت‌ها و مدیریت منابع انسانی می‌شود. با رعایت این مراحل، مسیر فعالیت کوتاه‌تر شده و بازدهی مجموعه افزایش خواهد یافت.
معرفی گام به گام
برای شروع کار در این حوزه، باید مجموعه‌ای از مراحل به‌صورت پیوسته و سازمان‌یافته دنبال شود. هر یک از این مراحل نقش مشخصی در موفقیت طرح دارند و توجه به جزئیات آنها می‌تواند ریسک‌های احتمالی را کاهش دهد. در ادامه ۱۰ مرحله اصلی معرفی می‌شود.
۱. بررسی تقاضا و تحلیل بازار هدف :
در گام نخست باید شرایط بازار به‌طور کامل بررسی شود. تحلیل دقیق تقاضا، رقبا و ظرفیت‌های موجود، امکان‌سنجی اولیه را فراهم میکند. با این اقدام میتوان چشم‌اندازی واقعی از میزان فروش و پایداری پروژه به دست آورد و بر اساس آن استراتژی‌های بعدی را تعیین کرد.
۲. نگارش طرح اولیه :
تهیه یک برنامه جامع و مکتوب برای آغاز فعالیت اهمیت بالایی دارد. در این بخش حتی میتوان از طرح توجیهی به‌عنوان مرجع استفاده کرد تا ابعاد مالی، فنی و اجرایی مشخص شوند. این اقدام چارچوبی روشن برای ادامه مسیر ایجاد کرده و زمینه جذب سرمایه‌گذار را فراهم می‌آورد.
۳. اخذ مجوز های لازم :
هیچ فعالیتی در این حوزه بدون مجوزهای رسمی امکان‌پذیر نیست. دریافت تأییدیه از مراجع ذی‌صلاح، ضامن قانونی بودن فعالیت و امکان بهره‌برداری از تسهیلات حمایتی است. مجوزها معمولاً شامل پروانه بهره‌برداری، تأییدیه‌های بهداشتی و استانداردهای مرتبط می‌شوند.
۴. تأمین منابع مالی :
بعد از برنامه‌ریزی و دریافت مجوز، نوبت به تأمین سرمایه می‌رسد. منابع مالی می‌توانند از محل آورده شخصی، سرمایه‌گذاران یا تسهیلات بانکی فراهم شوند. مدیریت صحیح سرمایه در این بخش تضمین میکند که هزینه‌های زیرساخت، تجهیزات و نیروی انسانی به‌موقع پوشش داده شوند.
۵. انتخاب مکان مناسب :
انتخاب مکان یکی از حساس‌ترین مراحل است. محل باید دسترسی آسان به مواد اولیه و بازار مصرف داشته باشد. همچنین شرایطی مانند نزدیکی به شبکه حمل‌ونقل، کیفیت زمین، دسترسی به آب و برق و مجوزهای زیست‌محیطی نیز باید در نظر گرفته شوند.
۶. تهیه تجهیزات، تأسیسات و زیرساخت‌های لازم :
پس از انتخاب مکان، باید تجهیزات موردنیاز تهیه شوند. این تجهیزات شامل ماشین‌آلات اصلی تولید خوراک، سیستمهای تهویه، ذخیره‌سازی مواد اولیه و بخش‌های بستهبندی هستند. نصب و راه‌اندازی تأسیسات به‌صورت استاندارد موجب افزایش راندمان و کاهش هزینه‌های نگهداری می‌شود.
۷. تأمین نیروی انسانی :
موفقیت این فعالیت وابسته به تیمی متخصص و کارآمد است. جذب نیروی انسانی در بخش‌های فنی، مدیریتی و پشتیبانی اهمیت ویژه‌ای دارد. آموزش مداوم پرسنل و ارتقای مهارت‌های آنها، ضامن کیفیت بالای محصول و افزایش بهرهوری خواهد بود.
۸. تولید آزمایشی :
قبل از آغاز تولید در مقیاس گسترده، مرحله آزمایشی انجام می‌شود. در این فاز، تجهیزات تست می‌شوند و فرمولاسیون خوراک در مقادیر محدود تولید می‌شود. تولید آزمایشی به اصلاح فرآیندها کمک میکند و امکان شناسایی مشکلات احتمالی را فراهم می‌سازد.
۹. نظارت و کنترل کیفیت :
کنترل کیفیت باید به‌صورت مستمر در تمامی مراحل انجام گیرد. بررسی ترکیبات خوراک، سلامت دام و رعایت استانداردهای بهداشتی بخش مهمی از این نظارت است. اجرای دقیق کنترل کیفیت موجب جلب اعتماد بازار و افزایش سهم رقابتی خواهد شد.
۱۰. تولید تجاری و ارزیابی مستمر :
در نهایت، تولید به‌صورت تجاری آغاز می‌شود. در این مرحله ارزیابی مستمر عملکرد مجموعه اهمیت دارد. بازبینی روند تولید، پایش بازار و اصلاح استراتژی‌ها تضمین میکند که کسب‌وکار در مسیر رشد باقی بماند.
رعایت دقیق مراحل فوق، بستری مطمئن برای ورود به بازار خوراک دام ایجاد میکند. مدیریت منابع، کنترل کیفیت و توجه به نیاز بازار سه اصل حیاتی در این مسیر هستند. برای کسانی که قصد دارند این مسیر را با اطمینان بیشتری طی کنند، دریافت مشاوره از تیم ما می‌تواند راهگشا باشد و از بروز خطاهای پرهزینه جلوگیری کند.
بررسی فرآیند تولید خوراک دام
فرآیند ساخت این محصول شامل مجموعه‌ای از مراحل پیوسته است که از انتخاب مواد اولیه آغاز می‌شود و در نهایت به محصول آماده مصرف برای دام می‌انجامد. اجرای صحیح این مراحل نقش زیادی در کیفیت نهایی و ارزش تغذیهای دارد. هر چه مواد اولیه با دقت بیشتری ترکیب و پردازش شوند، محصول نهایی کارایی بیشتری در رشد و سلامت دام خواهد داشت.
فرآیند تولید
در این بخش، مراحل اصلی به‌صورت گام‌به‌گام معرفی می‌شوند. هر مرحله اهمیت خاص خود را دارد و در کنار سایر مراحل به تکمیل چرخه منجر می‌شود.
۱. انتخاب و دریافت مواد اولیه
نخستین گام انتخاب مواد اولیه سالم و استاندارد است. غلات، کنجاله‌ها و مکملهای معدنی باید از منابع معتبر تهیه شوند. کیفیت مواد اولیه اساس ارزش تغذیهای محصول را شکل می‌دهد.
۲. ذخیره‌سازی اولیه
مواد پس از ورود به مجموعه در انبارهای استاندارد ذخیره می‌شوند. این انبارها باید از رطوبت و آلودگی محافظت کنند. نگهداری صحیح در این مرحله مانع از کاهش کیفیت مواد می‌شود.
۳. آسیاب و خردایش
مواد اولیه در دستگاه‌های آسیاب خرد می‌شوند. هدف از این مرحله، رسیدن به اندازه ذرات مناسب برای ترکیب بهتر و جذب سریع‌تر مواد مغذی توسط دام است. دقت در این فرآیند باعث افزایش یکنواختی محصول می‌شود.
۴. مخلوط‌سازی
مواد آسیاب‌شده وارد دستگاه میکسر می‌شوند. در این مرحله نسبت‌های مشخصی از مواد با هم ترکیب می‌شوند تا جیره غذایی متعادل ایجاد شود. مخلوط‌سازی دقیق ضامن کیفیت یکنواخت محصول است.
۵. افزودن مکمل‌ها و ویتامینها
برای افزایش ارزش تغذیهای، مکمل‌ها و ویتامینها در این مرحله اضافه می‌شوند. میزان این افزودنی‌ها باید بر اساس استانداردهای تغذیهای تنظیم شود تا نیاز دام به‌طور کامل پوشش داده شود.
۶. پرس و شکل‌دهی
ترکیب آماده‌شده وارد دستگاه پرس می‌شود. در این مرحله خوراک به شکل پلت یا دانه‌ای فشرده تبدیل می‌گردد. این کار علاوه بر سهولت مصرف، موجب افزایش ماندگاری محصول می‌شود.
۷. خشک‌کردن
محصول پس از پرس نیاز به خشک‌کردن دارد. این کار مانع از رشد میکروارگانیسم‌ها و افزایش رطوبت ناخواسته می‌شود. خشک‌کردن اصولی باعث بالا رفتن عمر نگهداری محصول می‌گردد.
۸. خنک‌سازی
بعد از خشک‌کردن، خوراک داغ باید خنک شود. این کار با دستگاه‌های خنککن انجام می‌شود. کاهش دما به تثبیت کیفیت و جلوگیری از تغییر رنگ و بو کمک میکند.
۹. بستهبندی
خوراک آماده پس از خنک شدن بستهبندی می‌شود. بستهبندی باید مقاوم و بهداشتی باشد تا محصول در برابر آلودگی و رطوبت محافظت گردد. طراحی مناسب بستهبندی به بازاریابی بهتر نیز کمک میکند.
۱۰. ذخیره‌سازی و توزیع
در مرحله پایانی، محصول نهایی در انبارهای استاندارد نگهداری شده و سپس به بازار عرضه می‌شود. رعایت اصول بهداشتی در این بخش برای حفظ کیفیت تا زمان مصرف ضروری است.
این فرآیند با دقت و رعایت استانداردها اجرا می‌شود تا محصولی باکیفیت و مغذی به دست آید. از انتخاب مواد اولیه تا بستهبندی و توزیع، هر مرحله بر کیفیت نهایی تأثیرگذار است. توجه به جزئیات و مدیریت درست مراحل، تضمین‌کننده موفقیت در بازار و جلب اعتماد مصرف‌کنندگان خواهد بود.
بررسی تجهیزات و تأسیسات خط تولید خوراک دام
برای تولید محصول باکیفیت، به مجموعه‌ای از تجهیزات تخصصی نیاز است. این تجهیزات در قالب خطی منسجم عمل می‌کنند و هر کدام نقش خاصی در فرآیند دارند. استفاده از دستگاه‌های استاندارد موجب افزایش بازده و کاهش هزینه‌های جانبی می‌شود. همچنین تأسیسات پشتیبان مانند انبارها، سیستم تهویه و شبکه انتقال انرژی نیز اهمیت زیادی دارند.
لیست تجهیزات
در ادامه مجموعه‌ای از ابزار و دستگاه‌هایی معرفی می‌شوند که در این خط برای آماده‌سازی و بستهبندی محصول مورد استفاده قرار می‌گیرند. هر یک از این تجهیزات با کارکردی ویژه به تکمیل چرخه کمک می‌کنند و در نهایت کیفیت خروجی را ارتقا می‌دهند.
۱. آسیاب مواد اولیه
این دستگاه برای خرد کردن غلات و مواد خام استفاده می‌شود. آسیاب باعث می‌شود اندازه ذرات به حد استاندارد برسد تا ترکیب‌پذیری و قابلیت هضم محصول افزایش یابد.
۲. میکسر خوراک
میکسر وظیفه ترکیب یکنواخت مواد را بر عهده دارد. در این بخش انواع افزودنی‌ها و مکمل‌ها با نسبت‌های دقیق به مخلوط اضافه می‌شوند تا جیره غذایی متعادلی شکل بگیرد.
۳. دستگاه پرس پلت
این دستگاه مواد مخلوط‌شده را تحت فشار به شکل دانه یا پلت فشرده تبدیل میکند. پرس پلت علاوه بر سهولت مصرف، ماندگاری محصول را افزایش می‌دهد و باعث حمل‌ونقل آسان‌تر می‌شود.
۴. خشککن صنعتی
پس از پرس، محصول باید خشک شود تا رطوبت اضافی از بین برود. خشک‌کن‌ها با جریان هوای کنترل‌شده مانع رشد میکروارگانیسم‌ها می‌شوند و زمان نگهداری محصول را افزایش می‌دهند.
۵. خنک کن
محصول خشک‌شده معمولاً داغ است و نیاز به خنک‌سازی دارد. دستگاه خنککن دما را کاهش می‌دهد و باعث تثبیت کیفیت نهایی می‌شود. این مرحله از تغییر رنگ یا بوی محصول جلوگیری میکند.
۶. سیستم بستهبندی
برای عرضه محصول به بازار، بستهبندی اهمیت زیادی دارد. دستگاه‌های بستهبندی به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که محصول در کیسه‌های مقاوم و بهداشتی قرار گیرد. این کار از آلودگی و رطوبت جلوگیری میکند.
۷. تجهیزات انتقال مواد
نوار نقاله‌ها و بالابرها مواد را بین بخش‌های مختلف جابه‌جا می‌کنند. این تجهیزات سرعت کار را بالا می‌برند و از اتلاف زمان جلوگیری می‌کنند.
۸. تأسیسات پشتیبان
علاوه بر ماشین‌آلات اصلی، تأسیساتی مانند انبار مواد اولیه، مخازن ذخیره، سیستم تهویه و شبکه برق‌رسانی نقش پشتیبان را ایفا می‌کنند. وجود این بخش‌ها برای عملکرد منظم خط ضروری است.
وجود تجهیزات استاندارد در کنار مدیریت صحیح باعث می‌شود محصولی با کیفیت بالا و قیمت تمام‌شده مناسب به بازار عرضه شود. هماهنگی بین دستگاه‌ها، ظرفیت تولید را افزایش می‌دهد و هزینه‌های تعمیر و نگهداری را کاهش می‌دهد. در نهایت میتوان گفت انتخاب درست تجهیزات، مهمترین گام برای موفقیت در یک طرح صنعتی در این زمینه است.
بررسی بازار داخلی و خارجی
بازار خوراک دام یکی از بخش‌های مهم و تأثیرگذار در اقتصاد کشاورزی و صنعت پروتئینی است. افزایش جمعیت و رشد تقاضا برای محصولات دامی، نیاز به این محصول را در داخل و خارج کشور بیشتر کرده است. در ایران، بازار با توجه به تعداد بالای دامداریها همواره پرتقاضاست و رقابت میان تولیدکنندگان رو به افزایش است. در سطح جهانی نیز کشورهای بزرگ تولیدکننده گوشت و لبنیات همواره به خوراک باکیفیت نیاز دارند. این شرایط نشان می‌دهد که با مدیریت درست، این محصول می‌تواند سهم بزرگی از بازار داخلی و خارجی را پوشش دهد.
بازار داخلی
بازار ایران به دلیل جمعیت زیاد دام‌های سبک و سنگین، ظرفیت بالایی برای مصرف خوراک دارد. دامداریهای صنعتی و سنتی در بیشتر استان‌ها فعال‌اند و همین موضوع باعث شده مصرف سالانه این محصول بسیار بالا باشد. تقاضای پیوسته برای خوراک استاندارد موجب شده تولیدکنندگان داخلی سرمایهگذاری بیشتری در این زمینه داشته باشند. همچنین افزایش آگاهی دامداران نسبت به تغذیه علمی، مسیر توسعه بازار را هموار کرده است.
پیش‌بینی رشد بازار داخلی و عوامل آن
رشد بازار داخلی در آینده با تکیه بر چند عامل پیش‌بینی می‌شود. افزایش جمعیت، نیاز بیشتر به پروتئین حیوانی و توسعه دامداریهای مدرن از مهمترین عوامل هستند. همچنین حمایت‌های دولتی و ارائه تسهیلات می‌تواند انگیزه سرمایه‌گذاران را بیشتر کند. این موارد در کنار بهبود کیفیت تولید داخلی، مسیر رشد پایدار این بازار را تضمین خواهند کرد.
بازار خارجی طرح مرتبط با تولید خوراک دام
بازار جهانی خوراک دام بسیار گسترده است و کشورهای پیشرفته برای تأمین نیاز دامداریهای صنعتی خود به واردات متکی هستند. صادرات این محصول برای ایران فرصتی ارزشمند محسوب می‌شود زیرا موقعیت جغرافیایی مناسب امکان دسترسی به بازارهای منطقه‌ای مانند خاورمیانه و آسیای میانه را فراهم میکند. همچنین با افزایش تقاضا در کشورهای در حال توسعه، صادرات خوراک استاندارد می‌تواند سهم ایران را در تجارت جهانی تقویت کند.
پیش‌بینی رشد بازار خارجی و عوامل آن
بازار خارجی طی سال‌های آینده با رشد مداوم همراه خواهد بود. افزایش دامداریهای صنعتی، توسعه صنایع لبنی و گوشت، و نیاز به خوراک باکیفیت از عوامل اصلی این رشد هستند. علاوه بر این، تمایل کشورها به واردات محصولاتی با استانداردهای بهداشتی بالا، فرصت مناسبی برای تولیدکنندگانی ایجاد میکند که به کیفیت و نوآوری توجه بیشتری دارند.
تحلیل SWOT مرتبط با طرح
تحلیل SWOT ابزاری کاربردی برای ارزیابی شرایط داخلی و خارجی یک فعالیت اقتصادی است. این روش کمک میکند نقاط قوت و ضعف داخلی و همچنین فرصت‌ها و تهدیدهای بیرونی مشخص شوند. نتیجه این تحلیل، تصمیم‌گیری آگاهانه‌تر و کاهش ریسک در مسیر اجرا خواهد بود.
۱. نقاط قوت :
- دسترسی گسترده به منابع کشاورزی و مواد اولیه در داخل کشور.
- وجود نیروی انسانی متخصص و آشنا به فرآیندهای تولید.
- تقاضای دائمی دامداریها برای خوراک استاندارد و باکیفیت.
- امکان ایجاد ارزش افزوده بالا از طریق بهبود کیفیت محصول.
۲. نقاط ضعف :
- وابستگی به برخی مکمل‌ها و افزودنی‌های وارداتی.
- کمبود زیرساخت‌های کامل در برخی مناطق تولیدی.
- مشکلات توزیع و شبکه حمل‌ونقل در بخش‌هایی از کشور.
- ضعف در بازاریابی و تبلیغات تخصصی.
۳. فرصت ها :
- دسترسی به بازارهای منطقه‌ای و بین‌المللی برای صادرات.
- رشد جمعیت جهانی و افزایش نیاز به محصولات دامی.
- حمایت‌های دولتی در بخش کشاورزی و دامپروری.
- پیشرفت فناوری‌های تولید و فرآوری خوراک.
۴. تهدید ها :
- نوسانات نرخ ارز و افزایش قیمت مواد اولیه.
- رقابت شدید میان تولیدکنندگان داخلی و خارجی.
- شرایط آب‌وهوایی نامناسب و اثر آن بر دسترسی به برخی مواد.
- تغییرات در قوانین و مقررات صادراتی یا وارداتی.
نتایج این تحلیل نشان می‌دهد که ظرفیت‌های بالایی برای توسعه وجود دارد. بهره‌برداری از نقاط قوت و فرصت‌ها می‌تواند مسیر رشد پایدار را تضمین کند. در عین حال، شناسایی و مدیریت نقاط ضعف و مقابله با تهدیدها به کاهش ریسک کمک خواهد کرد و موفقیت این طرح را در بازار داخلی و خارجی افزایش می‌دهد.
شاخص های مالی و اقتصادی
برای بررسی موفقیت هر فعالیت اقتصادی، شاخص‌های مالی و اقتصادی نقش محوری دارند. این شاخص‌ها به عواملی مانند ظرفیت تولید، حجم سرمایهگذاری، نرخ بازدهی و تعداد نیروی انسانی بستگی دارند. در کنار این موارد، شرایط بازار، هزینه مواد اولیه و نوسان نرخ ارز نیز می‌توانند بر نتایج مالی اثرگذار باشند. تحلیل درست این شاخص‌ها کمک میکند سرمایه‌گذاران با دیدی شفاف‌تر تصمیم بگیرند و ریسک‌های احتمالی را کاهش دهند.
ظرفیت تولید سالیانه: حدود ۵۰ هزار تن انواع خوراک دام
سطح سرمایه گذاری ثابت: حدود ۳۲۰ میلیارد تومان
نرخ برابری دلار: ۱۰۲,۰۰۰ تومان
بازده داخلی: بین ۲۲ تا ۲۶ درصد
هزینه ماشین آلات، تأسیسات و تجهیزات: حدود ۱۸۰ میلیارد تومان
تعداد نیروی انسانی موردنیاز: حدود ۷۰ نفر
این ارقام نمونه آموزشی اند و نیازمند طرح اختصاصی و استعلام قیمت روز ماشین آلات و … می‌باشند.
به استناد اطلاعات منتشر شده در سایت وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت)، داده های مالی این طرح از میانگین شاخص های هزینه ای پروژه های صنعتی مرتبط استخراج و تعدیل شده اند.
خوراک دام به‌عنوان یکی از پایه‌های اساسی صنعت کشاورزی و دامپروری، نقشی تعیین‌کننده در امنیت غذایی و رشد اقتصادی ایفا میکند. بررسی مراحل راه‌اندازی، فرآیند تولید، تجهیزات، بازارهای داخلی و خارجی و همچنین تحلیل SWOT نشان داد که این حوزه ظرفیت‌های گسترده‌ای برای توسعه دارد. شاخص‌های مالی نیز بیانگر جذابیت سرمایهگذاری در این بخش هستند. به همین دلیل میتوان گفت این فعالیت نه‌تنها از نظر سودآوری برای سرمایه‌گذاران ارزشمند است، بلکه در تقویت زنجیره تأمین مواد غذایی و کاهش وابستگی به واردات نیز اثرگذاری بالایی دارد.
