در دنیای امروز، کشاورزی با چالش های بسیاری از جمله تغییرات آب و هوایی، کمبود آب و افزایش تقاضا برای محصولات تازه روبرو است. طرح احداث گلخانه های نت هاوس، به عنوان یک فناوری نوین کشاورزی، راهکاری کارآمد برای مقابله با این چالش ها ارائه می‌دهند. این گلخانه ها با ایجاد محیطی کنترل‌شده، امکان تولید محصولات کشاورزی با کیفیت بالا و در تمام طول سال را فراهم می‌کنند.
در این مقاله، به بررسی مزایای گلخانه های نت هاوس، چگونگی راه اندازی یک کسب و کار مبتنی بر این فناوری و چالش های پیش روی این صنعت خواهیم پرداخت. آسان مشاور در این مقاله در تلاش است تا با معرفی این کسب و کار، به عنوان یک فرصت سرمایه گذاری مناسب، به علاقه مندان در این حوزه کمک شایانی بکند.
معرفی گلخانه نت هاوس
گلخانه نت هاوس (Net House) که به آن اصطلاحا شید هاوس نیز می گویند، یک نوع سازه کشاورزی است که در سال های اخیر به دلیل مزایای فراوان آن، به طور گسترده ای مورد توجه کشاورزان و باغداران قرار گرفته است. این سازه ها در واقع نوعی گلخانه هستند که به جای پوشش های پلاستیکی یا شیشه ای، از توری های مخصوص استفاده می‌کنند. این توری ها اجازه ورود نور خورشید و هوا را می‌دهند، اما از گیاهان در برابر عوامل محیطی نامساعد مانند باد، باران، تگرگ، آفات و بیماری ها محافظت می‌کنند.
ساختار گلخانه نت هاوس:
سازه اصلی: معمولاً از جنس آهن یا آلومینیوم ساخته می‌شود و به صورت قوسی یا شیب‌دار طراحی می‌شود تا آب باران روی آن جمع نشود.
پوشش توری: از انواع مختلف توری با بافت‌های متفاوت استفاده می‌شود که اجازه عبور نور خورشید، هوا و آب را می‌دهد اما از ورود آفات، پرندگان و برخی از حشرات جلوگیری می‌کند.
سیستم تهویه: برای تنظیم دما و رطوبت داخل گلخانه از سیستم‌های تهویه استفاده می‌شود.
سیستم آبیاری: برای آبیاری قطره‌ای یا بارانی گیاهان استفاده می‌شود.
چرا از گلخانه نت هاوس استفاده می‌کنیم؟
شاید سوال اصلی که در این بین پیش می آید، این باشد که گلخانه نت هاوس چه مزیتی نسبت به گلخانه های سنتی دارد و چرا باید به استفاده از این نوع گلخانه ها رو بیاوریم؟ در ادامه به بررسی موردی مزیت هایی که این گلخانه ها دارند می پردازیم.
افزایش تولید: با کنترل شرایط محیطی مانند دما، رطوبت و نور، می‌توان تولید محصولات را افزایش داد و در طول سال محصول برداشت کرد.
بهبود کیفیت محصول: محصولات کشت شده در گلخانه نت هاوس معمولاً کیفیت بالاتری دارند و کمتر دچار آفت و بیماری می‌شوند.
کاهش خسارات ناشی از بلایای طبیعی: این گلخانه‌ها محصولات را در برابر بلایای طبیعی مانند تگرگ، باد شدید و سرمازدگی محافظت می‌کنند.
کاهش مصرف آب و کود: با کنترل دقیق آبیاری و کوددهی، می‌توان مصرف آب و کود را به حداقل رساند. همچنین، به دلیل کاهش تبخیر آب در این گلخانه ها، مصرف آب در آن ها نیز کاهش می یابد.
افزایش تنوع محصولات: در این گلخانه ها امکان کشت انواع محصولات در فصول مختلف سال فراهم می‌شود.
هزینه ساخت کمتر: هزینه ساخت گلخانه نت هاوس نسبت به گلخانه‌های شیشه‌ای یا پلاستیکی کمتر است.
نصب آسان: نصب و راه‌اندازی گلخانه نت هاوس آسان‌تر و سریع‌تر است.
عمر طولانی‌تر: توری‌های استفاده شده در گلخانه نت هاوس عمر طولانی‌تری نسبت به پوشش‌های پلاستیکی دارند.
سازگاری با محیط زیست: استفاده از گلخانه نت هاوس باعث کاهش مصرف انرژی و مواد شیمیایی می‌شود.
کاهش مصرف سموم: با کاهش آفات و بیماری‌ها، نیاز به استفاده از سموم کاهش می‌یابد.
کشت محصولات مختلف در گلخانه نت هاوس
بسیاری از سبزیجات مانند گوجه فرنگی، خیار، فلفل و کاهو را می‌توان در گلخانه نت هاوس کشت کرد. همچنین، این نوع گلخانه ها برای کشت گل های زینتی و انواع گیاهان دارویی نیز مناسب می باشند. در عین حال که می توان از این گلخانه ها برای پرورش نهال و نشا استفاده کرد، برای کشت میوه های مختلف نیز مورد استفاده قرار می گیرند.
گلخانه نت هاوس یک فناوری نوین کشاورزی است که می‌تواند به کشاورزان کمک کند تا محصولات با کیفیت‌تر و با هزینه کمتر تولید کنند. این نوع گلخانه‌ها به دلیل مزایای فراوان، در سال‌های اخیر مورد توجه بسیاری از کشاورزان قرار گرفته‌اند.
انواع گلخانه های نت هاوس
گلخانه‌های نت هاوس با توجه به نیازهای مختلف کشاورزان و شرایط اقلیمی، در انواع مختلفی طراحی و ساخته می‌شوند. هر نوع از این گلخانه‌ها مزایا و کاربردهای خاص خود را دارد. در ادامه به بررسی انواع رایج گلخانه‌های نت هاوس می‌پردازیم:
۱) گلخانه نت هاوس تونلی:
شکل: به شکل تونل یا قوس طراحی شده است.
مزایا: ساخت آسان، هزینه ساخت کمتر، مقاومت بالا در برابر باد و باران.
کاربرد: مناسب برای کشت محصولات ردیفی مانند گوجه فرنگی، خیار و فلفل.
۲) گلخانه نت هاوس چند دهانه:
شکل: از چندین دهانه مجزا تشکیل شده که به هم متصل هستند.
مزایا: امکان افزایش مساحت گلخانه، تهویه بهتر، دسترسی آسان به گیاهان.
کاربرد: مناسب برای کشت انواع محصولات، از جمله گل‌های زینتی و گیاهان دارویی.
۳) گلخانه نت هاوس با سقف شیب‌دار:
شکل: سقف به صورت شیب‌دار طراحی شده است تا آب باران به راحتی از روی آن سُر بخورد.
مزایا: مقاومت بالا در برابر بارش برف و باران، امکان استفاده از سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی.
کاربرد: مناسب برای مناطق با بارندگی زیاد و تغییرات دمایی شدید.
۴) گلخانه نت هاوس با سقف قوسی:
شکل: سقف به صورت قوسی طراحی شده است که مقاومت سازه را افزایش می‌دهد.
مزایا: مقاومت بالا در برابر باد و باران، امکان استفاده از سیستم‌های آبیاری قطره‌ای.
کاربرد: مناسب برای کشت محصولات مختلف، از جمله سبزیجات و گیاهان زینتی.
۵) گلخانه نت هاوس قابل حمل:
شکل: به صورت مدولار طراحی شده و به راحتی قابل نصب و جابجایی است.
مزایا: انعطاف‌پذیری بالا، امکان استفاده در مکان‌های مختلف.
کاربرد: مناسب برای کشت محصولات فصلی و نمایشگاه‌ها.
عوامل موثر در انتخاب نوع گلخانه نت هاوس:
نوع محصول: نوع محصولی که قصد کشت آن را دارید، در انتخاب نوع گلخانه تأثیرگذار است.
شرایط آب و هوایی منطقه: شرایط آب و هوایی منطقه، مانند میزان بارندگی، دما و باد، در انتخاب نوع گلخانه مهم است.
بودجه: هزینه ساخت و نگهداری هر نوع گلخانه متفاوت است.
مساحت زمین: مساحت زمین در دسترس، تعیین‌کننده اندازه و نوع گلخانه است.
علاوه بر این، گلخانه‌های نت هاوس می‌توانند با توجه به نوع پوشش، سیستم گرمایشی و سرمایشی، سیستم آبیاری و سایر تجهیزات به صورت سفارشی طراحی و ساخته شوند. انتخاب مناسب ترین نوع گلخانه نت هاوس، به شما کمک می‌کند تا بهترین بهره وری را از زمین و منابع خود داشته باشید و محصولات با کیفیت تری تولید کنید.
مراحل راه اندازی گلخانه نت هاوس
راه اندازی یک گلخانه نت هاوس، یک سرمایه گذاری هوشمندانه در کشاورزی مدرن است. برای داشتن یک گلخانه موفق، رعایت مراحل زیر ضروری است:
۱) برنامه ریزی و طراحی:
تعیین اهداف: مشخص کنید که چه محصولاتی را می خواهید کشت کنید و چه میزان تولید مدنظر دارید.
انتخاب مکان مناسب: مکانی با دسترسی آسان به آب، برق و جاده را انتخاب کنید. همچنین، شرایط آب و هوایی منطقه را در نظر بگیرید.
طراحی گلخانه: با توجه به نوع محصول و شرایط آب و هوایی، طرحی مناسب برای گلخانه خود تهیه کنید. این طرح شامل اندازه، شکل، نوع پوشش و سیستم های مورد نیاز است.
تهیه مجوزهای لازم: تمامی مجوزهای لازم از جمله مجوز ساخت و بهره برداری را اخذ کنید.
۲) آماده سازی زمین:
تسطیح زمین: زمین را به طور کامل تسطیح کنید تا آب در آن راکد نماند.
نصب سیستم آبیاری: سیستم آبیاری قطره ای یا آبیاری تحت فشار را نصب کنید.
کود دهی: خاک را با کودهای مناسب تقویت کنید.
۳) ساخت سازه:
نصب پایه ها: پایه های گلخانه را به صورت محکم در زمین نصب کنید.
نصب اسکلت: اسکلت گلخانه را با توجه به طرح طراحی شده، نصب کنید.
پوشش گلخانه: گلخانه را با پوشش توری مناسب بپوشانید.
۴) نصب تجهیزات:
تهویه ای: سیستم تهویه برای تنظیم دما و رطوبت داخل گلخانه، سیستم تهویه مناسب نصب کنید.
گرمایشی: سیستم گرمایشی در مناطق سردسیر، سیستم گرمایشی برای حفظ دمای مطلوب مورد نیاز است.
سرمایشی: سیستم سرمایشی در مناطق گرم و خشک، سیستم سرمایشی برای کاهش دمای داخل گلخانه ضروری است.
نوردهی: سیستم نوردهی در صورت نیاز، سیستم نوردهی مصنوعی برای تکمیل نور طبیعی نصب کنید.
۵) کاشت گیاه:
انتخاب بذر یا نشا: بذر یا نشا سالم و با کیفیت را انتخاب کنید.
آماده سازی بستر کشت: بستر کشت را آماده کرده و گیاهان را با فاصله مناسب بکارید.
۶) مدیریت گلخانه:
آبیاری منظم: گیاهان را به طور منظم آبیاری کنید.
کنترل آفات و بیماری ها: آفات و بیماری ها را شناسایی و کنترل کنید.
تغذیه گیاهان: گیاهان را با کودهای مناسب تغذیه کنید.
تنظیم دما و رطوبت: دما و رطوبت داخل گلخانه را در حد مطلوب نگه دارید.
۷) برداشت محصول:
برداشت به موقع: محصولات را در زمان مناسب برداشت کنید.
بسته بندی و نگهداری: محصولات برداشت شده را به خوبی بسته بندی و نگهداری کنید.
نکات مهم در راه اندازی گلخانه نت هاوس:
مشاوره با متخصصین: قبل از شروع کار، از مشاوره متخصصین کشاورزی و گلخانه‌ساز استفاده کنید.
استفاده از مواد با کیفیت: از مواد با کیفیت برای ساخت گلخانه استفاده کنید.
مدیریت صحیح: برای موفقیت در کشت گلخانه‌ای، مدیریت صحیح گلخانه ضروری است.
به روز رسانی اطلاعات: همواره به دنبال اطلاعات جدید در زمینه کشاورزی و گلخانه‌داری باشید.
با رعایت این مراحل و نکات، می‌توانید یک گلخانه نت هاوس موفق راه اندازی کرده و از مزایای آن بهره‌مند شوید.
تحلیل swot مربوط طرح توجیهی احداث گلخانه نت هاوس
نقاط قوت (Strengths)
محافظت از گیاهان: گلخانه‌های نت هاوس گیاهان را در برابر شرایط نامساعد جوی محافظت کرده و باعث افزایش کیفیت و کمیت محصول می‌شوند.
کشت خارج از فصل: امکان کشت محصولات مختلف در خارج از فصل و دسترسی به بازارهای پررونق‌تر وجود دارد.
افزایش بهره‌وری: با کنترل شرایط محیطی، بهره‌وری تولید افزایش می‌یابد.
کاهش مصرف آب: به دلیل کاهش تبخیر، مصرف آب در این نوع گلخانه‌ها کمتر است.
تنوع محصولات: امکان کشت انواع مختلف محصولات زراعی و باغی در گلخانه‌های نت هاوس وجود دارد.
ضعف ها (Weaknesses)
هزینه اولیه بالا: احداث گلخانه نت هاوس نیاز به سرمایه‌گذاری اولیه قابل توجهی دارد.
نیاز به دانش فنی: مدیریت و نگهداری گلخانه‌های نت هاوس نیاز به دانش فنی و تخصص دارد.
مشکلات تامین آب: در مناطقی که با کمبود آب مواجه هستند، تامین آب مورد نیاز گلخانه‌ها می‌تواند چالش‌برانگیز باشد.
آفات و بیماری‌ها: در محیط گلخانه‌ای، امکان شیوع آفات و بیماری‌ها بیشتر است.
وابستگی به انرژی: سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی گلخانه‌ها به انرژی نیاز دارند که هزینه‌های تولید را افزایش می‌دهد.
فرصت ها (Opportunities)
توسعه کشاورزی پایدار: گلخانه‌های نت هاوس به توسعه کشاورزی پایدار و کاهش فشار بر منابع طبیعی کمک می‌کنند.
حمایت دولت: دولت ممکن است تسهیلات و یارانه‌هایی را برای احداث گلخانه‌های مدرن در نظر بگیرد.
افزایش تقاضا برای محصولات ارگانیک: با توجه به افزایش آگاهی مردم نسبت به تغذیه سالم، تقاضا برای محصولات ارگانیک کشت شده در گلخانه‌ها افزایش می‌یابد.
صادرات محصولات: امکان صادرات محصولات با کیفیت به کشورهای دیگر وجود دارد.
توسعه گردشگری کشاورزی: گلخانه‌های نت هاوس می‌توانند به عنوان یک جاذبه گردشگری مورد استفاده قرار گیرند.
تهدیدها (Threats)
تغییرات آب و هوایی: تغییرات آب و هوایی می‌تواند بر عملکرد گلخانه‌ها تأثیر بگذارد.
نوسانات قیمت انرژی: افزایش قیمت انرژی هزینه‌های تولید را افزایش می‌دهد.
رقابت با محصولات وارداتی: محصولات وارداتی ممکن است با قیمت‌های پایین‌تری در بازار عرضه شوند.
بیماری‌های گیاهی جدید: ظهور بیماری‌های گیاهی جدید می‌تواند به محصولات گلخانه‌ای آسیب برساند.
تغییرات در سیاست‌های دولتی: تغییرات در سیاست‌های دولتی می‌تواند بر فعالیت گلخانه‌داران تأثیر بگذارد.
احداث گلخانه های نت هاوس در ایران با وجود چالش‌هایی که دارد، فرصت‌های بسیار خوبی را برای توسعه کشاورزی و ایجاد اشتغال فراهم می‌کند. با برنامه‌ریزی دقیق، استفاده از فناوری‌های نوین و حمایت دولت، می‌توان از این فرصت‌ها به بهترین نحو استفاده کرد و به موفقیت رسید. برای تصمیم‌گیری بهتر، توصیه می‌شود که کشاورزان و سرمایه‌گذاران به طور کامل به تحلیل SWOT توجه کرده و با کارشناسان کشاورزی مشورت کنند.
شاخص های مالی احداث نت هاوس
سطح زیر کشت: ۵۰۰۰ متر مربع
تعداد نیروی انسانی مورد نیاز: ۲ نفر
میزان سرمایه گذاری ثابت( بدون احتساب هزینه زمین): ۲ میلیارد تومان
نرخ بازده داخلی در سال مبنا: ۲۹ درصد
در نهایت
گلخانه‌های نت هاوس به عنوان یک فناوری نوین در کشاورزی، می‌توانند نقش مهمی در افزایش تولید محصولات کشاورزی، بهبود کیفیت محصولات و کاهش اثرات تغییرات اقلیمی در ایران ایفا کنند. با توجه به پتانسیل‌های موجود، سرمایه‌گذاری در این بخش می‌تواند به توسعه پایدار کشاورزی و بهبود معیشت کشاورزان کمک کند.
